Voorontwerp decreet leerlingenbegeleiding: afstemming onderwijs-welzijn nodig

De Vlaamse overheid wil de leerlingenbegeleiding hervormen. In 2015 was er de conceptnota  waarover het Kinderrechtencommissariaat advies uitbracht. Midden juli 2017 keurde de Vlaamse Regering het voorontwerp van decreet leerlingenbegeleiding goed.

Dit voorontwerp wil enkele knelpunten in de leerlingenbegeleiding wegwerken door de rollen en taken van verschillende actoren scherp te stellen.

Het Kinderrechtencommissariaat betreurt dat er in het voorontwerp van decreet amper aandacht is voor afstemming tussen onderwijs- en welzijnsactoren en dat het de draaischijffunctie van het CLB niet omschrijft, noch de positie of het mandaat van de CLB’s tegenover de andere actoren in de hulpverlening uitklaart. Dat is nochtans nodig om van een echte hervorming van leerlingenbegeleiding te kunnen spreken. Want leerlingenbegeleiding beperkt zich niet tot de school. Heel wat leerlingen zitten op de grens tussen onderwijs en welzijn.

Het Kinderrechtencommissariaat is wel tevreden dat het voorontwerp van decreet verschillende knelpunten aanpakt. Al blijven er nog enkele onvolkomenheden om weg te werken.

We zien als positieve evoluties:

• School en CLB zijn beide verantwoordelijk voor de leerlingenbegeleiding. Hun rollen zijn duidelijker afgebakend maar de invulling en onderlinge afstemming blijven vaag. De taken die de pedagogische begeleidingsdienst in het kader van leerlingenbegeleiding zal vervullen ontbreken.
• Sterke interne leerlingenbegeleiding staat centraal.
• Kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding en samenwerken met het CLB worden erkenningsvoorwaarden voor scholen.
• Waarom zijn de samenwerkingsovereenkomsten vrijblijvend? Wij pleiten ervoor om deze te verplichten. Dat is juridisch sterker en vrijwaart zo beter de belangen van leerlingen en hun recht op kwaliteitsvol onderwijs en goede begeleiding.
• De onafhankelijke en neutrale positie van het CLB. We vinden het belangrijk dat CLB’s zowel hun rol kunnen spelen voor de school als voor leerlingen. Dat betekent dat CLB’s zich zowel school- als leerlingnabij organiseren. Wij zien dat als twee verschillende vormen van ondersteuning die ook door andere personeelsleden worden vervuld.
• CLB-medewerkers die niet rechtstreeks betrokken zijn bij de leerlingenbegeleiding kunnen optreden als vertrouwenspersoon van leerlingen. Daaraan is duidelijk nood.
• CLB’s worden laagdrempeliger en vlot toegankelijk. Tegelijk benadrukken we dat ook scholen vlot toegankelijk moeten zijn voor leerlingen en hun ouders.
• CLB’s gaan nauwer samenwerken in regionale ondersteuningscellen. Expertise en kennis kunnen zo gedeeld worden. We vragen om de verschillende samenwerkingsmodellen uit te klaren en af te stemmen.
• De regionale ondersteuningscel treedt bemiddelend op en werkt herstelgericht als de communicatie tussen leerling, ouders en school vastloopt en uitsluiting, schorsing of schooluitval dreigt. De signalen die ons via de Klachtenlijn bereiken, tonen dat hier veel nood aan is.
• De duidelijke omschrijving van het beroepsgeheim van CLB-medewerkers. De toelichting bij het ambtsgeheim van het schoolpersoneel ontbreekt ondanks hun taakuitbreiding.
  Helder communiceren over het ambts- en beroepsgeheim naar leerlingen en ouders wordt best opgenomen in elk leerlingenbegeleidingsbeleid.
• Er komt voor leerplichtige leerlingen in het huisonderwijs een aanbod van leerlingenbegeleiding. Het CLB staat minimaal in voor de kernactiviteiten onthaal en vraagverheldering.
  Wij zijn voorstander dat leerplichtigen in huisonderwijs ook terechtkunnen bij het CLB voor handelingsgerichte diagnostiek en handelingsgericht advies.
• De weging van leerlingen op basis van kenmerken van sociaaleconomische status (SES) in plaats van onderwijsvorm om de personeelsomkadering van het CLB te bepalen.
  Het kan echter erg lang duren voor de extra omkadering er volledig komt omdat de stijging niet meer dan 2% mag verschillen met de voorgaande periode.