Pauze voor interlandelijke adoptie meer dan nodig, maar voldoende?
De Vlaamse minister van Welzijn besliste midden december om een adoptiepauze in te lassen. In 2021 stelde het expertenpanel interlandelijke adoptie, waar ook het Kinderrechtencommissariaat in zat, al zo’n pauze voor omdat het de enige manier is om het hele adoptiesysteem grondig te hervormen. De minister van Welzijn en het agentschap Opgroeien vragen Audit Vlaanderen om zowel de klachtenprocedure over interlandelijke adoptie als de screening van herkomstlanden te evalueren.
Deze adoptiepauze is meer dan nodig. Internationale adopties zijn fraudegevoelig én Vlaanderen kan momenteel, ondanks hervormingen, niet echt garanderen dat alles correct verloopt. Maar zal die pauze genoeg zijn?
Impact van onzorgvuldig omgaan met adoptie is groot
Uit meldingen, signalen en klachten over adoptie op het Kinderrechtencommissariaat, merken we de gevolgen van heel wat onvolkomenheden. Deze signalen komen zowel van adoptiekinderen, volwassenen die als kind werden geadopteerd, kandidaat-adoptieouders en professionals. Ook al gaat het niet over heel veel meldingen en klachten, telkens is de impact op hun leven enorm groot. Het gaat om:
• onvolledige of foutieve afstammingsinformatie van geadopteerden
• moeilijke zoektochten naar eerste ouders en hulp die geadopteerden op eigen kosten betalen
• slechte ervaringen met adoptiediensten
• gebrekkige nazorg
• emotionele druk die kandidaat-adoptieouders ervaren om een kind te adopteren
• adoptie-ouders die de adoptie niet aankunnen
• te weinig transparantie bij adoptiediensten over de ‘speciaal needs’ van kinderen voor wie adoptie mogelijk is
• gedwongen adopties
• frauduleuze contactpersonen in het land van herkomst met wie adoptiediensten blijven werken
• stereotiepe denkbeelden over adoptiekinderen en achterhaalde visie op adoptie
• niet respectvol en correct communiceren en informeren over adoptabele kinderen door adoptiediensten.
Eerst gepaste en gedurfde beleidskeuzes
Het Kinderrechtencommissariaat gaf doorheen de jaren verschillende adviezen over adoptie, zetelde in de werkgroep ‘afstammingsinformatie’, en nam deel aan het expertenpanel interlandelijke adoptie en het expertenpanel gedwongen adopties.
Elke aanbeveling van toen, geldt nog steeds.
De meldingen, klachten en signalen op het Kinderrechtencommissariaat en de rechten van kinderen die in het geding zijn, nopen ons tot een grote terughoudendheid en voorzichtigheid bij interlandelijke adoptie. Spreken over een toekomst voor interlandelijke adoptie, is te voorbarig. Er zijn nu vooral eerst gepaste en gedurfde beleidskeuzes nodig. Niet alleen voor toekomstige adoptiekinderen, de huidige generatie adoptiekinderen, maar ook voor geadopteerden die ondertussen volwassen zijn. Dat is de overheid hen verplicht.