Spijbelen als vorm van grensoverschrijdend gedrag?

In april 2012 werd het ‘Actieplan spijbelen en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag’ publiek gemaakt en besproken in de commissie Onderwijs. Het Kinderrechtencommissariaat vindt het lovenswaardig dat er uitdrukkelijke aandacht is voor het recht op leren in de gemeenschapsinstellingen: een duidelijk engagement voor groepen kwetsbare jongeren. Ook de intenties om een positief en participatief schoolklimaat uit te tekenen en te stimuleren worden geapprecieerd.

Anderzijds uitten we ook kritische bedenkingen:

• Het nieuwe plan noemt spijbelen onterecht een vorm van antisociaal of grensoverschrijdend gedrag, naast andere vormen zoals geweld, diefstal, druggebruik of pestgedrag. Spijbelaars schenden wel formele regels, maar doen dat natuurlijk niet altijd om psychische, lichamelijke of materiële schade toe te brengen.
• Ons dossier ‘Geweld, gemeld en geteld’ toont dat geweld op school bijzondere beleidsaandacht verdient. Dat vraagt een sectoroverschrijdende aanpak waarin onderwijs, welzijn en stedelijke ontwikkeling de handen in elkaar slaan.
• Het plan maakt geen onderscheid naargelang de ernst van het spijbelgedrag. Toch is voor specifieke vormen van spijbelen en schoolverzuim een specifieke aanpak nodig. We hebben dan ook vragen bij enkele sancties: de praktijk leert dat die hun doel voorbijschieten en vooral de meest kwetsbare leerlingen treffen. Een extra bedreiging voor het recht op onderwijs van de getroffen leerlingen.
• Het plan laat geen ruimte voor de stem van de minderjarigen. Belevingsonderzoek van spijbelaars kan nieuwe inzichten opleveren over de motieven van hun gedrag.
• We staan achter de idee van een betere registratie, maar vragen wel om omzichtig om te springen met de verzamelde gegevens. En dat er duidelijke afspraken komen over wie ze kan inkijken.
• Tot slot vragen we extra aandacht voor bijzondere doelgroepen in het actieplan. Die doelgroepen en hun leefsituatie overstijgen de maatregelen die het plan voorstelt.