20 november: Kinderrechtendag
We wensen alle kinderen en jongeren een supergelukkige kinderrechtendag.
Meer informatie over kinderrechten vind je hier.
De school mag een straf geven als een leerling de leefregels overtreedt. Ze heeft namelijk een zekere vrijheid om eigen leefregels en een sanctiebeleid op te stellen. Die informatie staat in het schoolreglement. De school moet wel de kinderrechten en de regels van de overheid respecteren. Er zijn orde- en tuchtmaatregelen en begeleidende maatregelen.
In het schoolreglement staan de belangrijkste leefregels en afspraken die elke leerling moet respecteren. Doet die dat niet, dan riskeert die een straf. Er zijn verschillende soorten maatregelen:
De school beslist, maar moet zich wel aan de spelregels houden. Zo bepalen het decreet rechtspositie van de leerling en het kinderrechtenverdrag wat de rechten van een leerling zijn.
De school heeft een zekere vrijheid om in haar pedagogisch project haar eigen zorg- en sanctiebeleid vorm te geven. Dat moet wel gebeuren binnen de krijtlijnen van het kinderrechtenverdrag en de overheid.
Artikel 28 zegt uitdrukkelijk dat de discipline op scholen verenigbaar moet zijn met de menselijke waardigheid van het kind en moet overeenstemmen met het kinderrechtenverdrag:
Bij sancties op school komt het recht op onderwijs in het gedrang als leerlingen bijvoorbeeld bij een preventieve schorsing of tijdelijke uitsluiting te weinig kunnen rekenen op opvolging en begeleiding voor de gemiste leerstof. Ook als leerlingen definitief uitgesloten worden en ze heel moeizaam een nieuwe school vinden, raakt dat aan hun recht op onderwijs.
Het decreet over de rechtspositie van leerlingen (2014) legt de rechten van leerlingen vast met 2 belangrijke principes:
Het maatregelencontinuüm veronderstelt een afweging, een balans tussen wat kan helpen voor de leerling, maar ook voor medeleerlingen, leerkrachten en het onderwijs. Aan het ene uiteinde van het continuüm staat de opmerking van de leerkracht, aan het andere uiteinde de definitieve uitsluiting. Kleuters kunnen geen preventieve schorsing, tijdelijke of definitieve uitsluiting krijgen. Dat kan alleen voor leerplichtige leerlingen in het lager onderwijs.
Het Kinderrechtencommissariaat is een grote voorstander van herstelgericht werken. We merken dat leerlingen – daders én slachtoffers – er heel positief tegenover staan, omdat ze mee kunnen zoeken naar een oplossing en er rekening gehouden wordt met hun gevoelens. Bij leerlingen zien we veel dankbaarheid en loyaliteit tegenover de school. Ook directies beklemtonen de voordelen. Er zijn niet per se minder conflicten, maar ze worden wel anders beleefd en aangepakt, waardoor ze minder escaleren.
In 2015 maakten we het dossier Straffe School. Grenzen van het sanctioneren verkend. Dat schetst het wettelijke kader van sanctioneren op school: wat mag en wat mag niet? We reiken inspirerende praktijkvoorbeelden aan. Want soms blijven kansen onderbenut en is uitsluiting een te snelle weg. We moeten er alles aan doen om iedereen aan boord te houden. Aandacht voor sancties moet samengaan met aandacht voor zorg op school. Het dossier vraagt daarom ook aandacht voor de integriteit van de leerling, voor participatie en voor de schoolinfrastructuur.
Klachten over het sanctiebeleid van de school? Volg de interne klachtenprocedure. Ga naar de directeur, de inrichtende macht of gebruik de klachtenprocedure van het onderwijsnet. Lees meer.