Vragen en antwoorden

Ja, dat mag. Vanaf 12 jaar moet de familierechter je uitnodigen.

Gezinnen, kinderen en jongeren kunnen vrijwillig een beroep doen op hulp. Maar soms lukt het niet om samen met de hulpverlener een hulpplan op te stellen. Of raken gezinnen en hulpverleners het niet eens over de juiste zorg en hulp. Of is er in een gezinssituatie dringend hulp nodig voor kinderen en jongeren die opgroeien in gevaarlijke omstandigheden. Dan kan de jeugdrechtbank beslissen over de hulp die nodig is.

Ouders, andere volwassenen en kinderen met een beperking melden ons dat ze al jaren wachten op hun persoonlijke-assistentiebudget (PAB). Ze kregen een brief van het VAPH met de boodschap dat ze er recht op hebben, maar dat er momenteel te weinig geld is om het ook te geven. Ze vragen onze hulp om het toch te krijgen. 

Pas als je meerderjarig bent, dus vanaf 18 jaar, mag je zelf kiezen waar en bij wie je woont. Bij je vader, je moeder of bij iemand anders. Als ouders het niet eens geraken over de verblijfsregeling, dan beslist de familierechter.

Kinderen en jongeren hebben andere behoeftes, verwachtingen en zorgen dan volwassenen. Daarom kregen kinderen een aantal bijzondere rechten. Op 20 november 1989 schreven de Verenigde Naties die bijzondere rechten neer. Dat document noemden ze het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) of gewoon het Kinderrechtenverdrag.

Merk je dat iemand niet goed in zijn vel zit en misschien laagdrempelige psychische hulp nodig heeft? Of heb je zelf klachten of vragen over verslaving, of worstel je met eten, depressieve gevoelens, stress, faalangst, pestproblemen, grensoverschrijdend gedrag of een moeilijke thuissituatie? Dan kan je gratis terecht bij verschillende eerstelijnsdiensten. 

Sporten gaat vooral om plezier maken en samen spelen met vrienden in een veilige omgeving. Maar soms valt dat sportplezier weg. Omdat je te weinig speelkansen krijgt, omdat je trainer sancties oplegt, omdat je negatieve of kwetsende commentaar moet slikken, gepest of gediscrimineerd wordt … Er kan ook sprake zijn van geweld of grensoverschrijdend gedrag. Dan kan je zeker aan de alarmbel trekken. 

Wetten, decreten en regels moeten rekening houden met de rechten van kinderen en jongeren. Maar ook alle volwassenen moeten kinderrechten respecteren. Als dat niet gebeurt, kunnen kinderen en jongeren aankloppen bij het Kinderrechtencommissariaat. Wij waken over de toepassing en uitvoering van het Kinderrechtenverdrag. Daarom zijn wij ook de organisatie waar je terechtkan met klachten over schendingen van kinderrechten. Wij onderzoeken die klachten en geven advies aan de overheid over hoe het beter kan met de kinderrechten.

Om lid te worden van een sportclub moet je een contract afsluiten. Je wettige vertegenwoordiger, meestal je ouders, moet dat contract mee ondertekenen. Het contract regelt de modaliteiten om te kunnen overstappen naar een andere club. Zeker als het om jonge kinderen gaat, krijgen we ethische vragen over die contractuele verbintenis en het gedwongen karakter ervan.

Berichtjes, chatgesprekken of profielen op sociale media vallen onder het briefgeheim en dus de privacy. Ook kinderen en jongeren hebben daar recht op. Je ouders kunnen in bepaalde omstandigheden dat recht op privacy wel schenden. Dat gebeurt meestal als ze bezorgd zijn over je veiligheid of welzijn. 

In het intern reglement van je club staan de belangrijkste regels en afspraken waaraan elke sporter zich moet houden. Doe je dat niet, dan riskeer je een straf. De sportclub heeft een zekere vrijheid om haar sanctiebeleid vorm te geven. Dat moet wel gebeuren binnen de krijtlijnen van het Kinderrechtenverdrag en de overheid. 

Nee, een minderjarige is niet ‘procesbekwaam’. Tot 18 jaar moet je vertegenwoordigd worden door een volwassene.

Ja, de politie mag de identiteit controleren van iedereen die van zijn vrijheid beroofd wordt of die een misdrijf pleegde. Als de politie vermoedt dat je gezocht wordt, de openbare orde gaat verstoren of je voorbereidt om een misdrijf te plegen, kan ze ook je identiteit controleren. 

Kinderrechten gaan over alles waar een kind mee te maken krijgt in zijn leven, gezin, buurt, school … Je hebt recht op een naam en een identiteit, op zorg en gezondheid, op een eigen mening, onderwijs, informatie, vrije tijd, privacy, spel en zoveel meer. 

Ja, maar het moet verantwoord kunnen worden door de betrokken politiebeambte. Het gebruik van handboeien kan alleen wanneer het noodzakelijk is en moet altijd in verhouding staan tot het doel. 

Vaccins beschermen niet alleen jou tegen gevaarlijke ziektes, maar ook je gezin en omgeving. Kind en Gezin volgt het advies van de Hoge Gezondheidsraad en biedt baby’s en kinderen alle aanbevolen basisvaccins en het verplichte vaccin tegen polio. Je hebt het recht op juiste en heldere informatie op maat, ook over vaccins. Als je volgens de arts bekwaam bent, mag je zelf beslissen of je je laat vaccineren.

Kinderen en jongeren hebben het recht om hun mening te geven over wat hen rechtstreeks aanbelangt. Ook in de opvoeding. Je ouders dragen wel het ouderlijk gezag en moeten je begeleiden op weg naar volwassenheid. Dat kan soms botsen. Als een open dialoog tussen jou en je ouders niets oplost, hebben je ouders het laatste woord.

Je mag zelf beslissingen nemen over je gezondheidszorg als de dokter vindt dat je bekwaam bent. Dat betekent dat je goed begrijpt waarover het gaat en dat je de gevolgen kan inschatten.

Ja. Bij een bestuurlijke of administratieve aanhouding of als de politie denkt dat je een misdrijf gaat plegen, kan ze je tot 12 uur aanhouden. Ze moet wel altijd je ouders op de hoogte brengen van de aanhouding.

Volgens het Kinderrechtenverdrag moet de overheid een minimumleeftijd opleggen om te werken, samen met aangepaste werktijden en -voorwaarden voor kinderen en jongeren.

Geen enkel recht is belangrijker dan een ander. Als je het Kinderrechtenverdrag wil begrijpen, moet je 4 basisregels in het achterhoofd houden:

• Alle kinderen zijn gelijk en hebben dezelfde rechten. Niemand mag uitgesloten worden op basis van geslacht, taal, huidskleur of godsdienst.
• Alles in het belang van het kind. Volwassenen nemen soms beslissingen die invloed hebben op het leven van kinderen. Dan moeten ze goed nadenken of het echt goed is voor het kind.
• Alles om goed te leven en te ontwikkelen. Kinderen hebben het recht om op te groeien in de best mogelijke levensomstandigheden: voldoende eten, een goed dak boven hun hoofd, onderwijs … 
• De mening van het kind telt. Elk kind heeft het recht om zijn mening te geven. Bij een belangrijke beslissing die over het kind gaat, moet de mening van het kind gehoord worden.
   

Het recht op spel botst soms met wat buurtbewoners als overlast ervaren. Ouders, professionals en kinderen vragen om samen met hen op te komen voor het recht op spel van kinderen. Ze willen namelijk dat hun speelpleinwerking, speelpleintje of skateplek toegankelijk blijft.

Hoe je verhoord wordt, hangt af van je rol bij een misdrijf. De procedure verschilt naargelang je een slachtoffer, getuige of verdachte bent. 

Als ouders uit elkaar gaan, moet er veel geregeld worden. Dat kan door een overeenkomst af te sluiten of met een vonnis. Ouders kunnen hiervoor terecht bij een bemiddelaar, een advocaat, een notaris of de familierechtbank.

De rechten van kinderen gelden voor alle minderjarige kinderen en jongeren. Dat zijn alle mensen jonger dan 18 jaar. De kinderrechten zijn gelijk voor alle kinderen ter wereld. De verschillende landen passen de kinderrechten wel anders toe. Elk land heeft namelijk zijn eigen cultuur, godsdiensten en manier om met elkaar samen te leven en om te gaan. En er is natuurlijk een verschil tussen rijke en arme landen. Elk land moet zijn eigen wetten en regels maken, die het Kinderrechtenverdrag ‘vertalen’.

Word je verdacht van een ernstig misdrijf? Dan kan de jeugdrechter meteen voorlopige maatregelen opleggen. Die zijn niet bedoeld als straf, maar als bescherming voor jezelf of de maatschappij. Ze kunnen ook nodig zijn voor het onderzoek. 

Soms krijgen kinderen moeilijker therapie omdat een van de ouders daar geen toestemming voor geeft. Maar moet dat zo zijn? Hoe kan je de regels lezen? En hoe krijg je de geestelijke gezondheidszorg waar je recht op hebt?

Zonder toestemming van je ouders kan je niet alleen gaan wonen. Tot 18 jaar staan jongeren namelijk onder het ouderlijk gezag van hun ouders. Maar soms zijn er thuissituaties die voor jongeren niet meer leefbaar zijn. Daarvoor zijn er andere oplossingen.

Als minderjarige asielzoeker, vluchteling of kind zonder wettig verblijf kan je je aansluiten bij een sportclub. Het kan wel zijn dat je extra documenten nodig hebt. Elke sportfederatie beslist namelijk zelf wat de voorwaarden zijn om iemand in te schrijven. 

In de gerechtelijke jeugdhulpverlening word je vanaf 12 jaar minstens 1 keer per jaar uitgenodigd op de jaarlijkse zitting. Als de jeugdrechter een nieuwe beslissing neemt over de hulpverlening, word je ook altijd uitgenodigd, samen met je advocaat.