Vragen en antwoorden

Ja. Bij een bestuurlijke of administratieve aanhouding of als de politie denkt dat je een misdrijf gaat plegen, kan ze je tot 12 uur aanhouden. Ze moet wel altijd je ouders op de hoogte brengen van de aanhouding.

Geen enkel recht is belangrijker dan een ander. Als je het Kinderrechtenverdrag wil begrijpen, moet je 4 basisregels in het achterhoofd houden:

• Alle kinderen zijn gelijk en hebben dezelfde rechten. Niemand mag uitgesloten worden op basis van geslacht, taal, huidskleur of godsdienst.
• Alles in het belang van het kind. Volwassenen nemen soms beslissingen die invloed hebben op het leven van kinderen. Dan moeten ze goed nadenken of het echt goed is voor het kind.
• Alles om goed te leven en te ontwikkelen. Kinderen hebben het recht om op te groeien in de best mogelijke levensomstandigheden: voldoende eten, een goed dak boven hun hoofd, onderwijs … 
• De mening van het kind telt. Elk kind heeft het recht om zijn mening te geven. Bij een belangrijke beslissing die over het kind gaat, moet de mening van het kind gehoord worden.
   

Het recht op spel botst soms met wat buurtbewoners als overlast ervaren. Ouders, professionals en kinderen vragen om samen met hen op te komen voor het recht op spel van kinderen. Ze willen namelijk dat hun speelpleinwerking, speelpleintje of skateplek toegankelijk blijft.

Minderjarigen in een voorziening van de jeugdhulp krijgen zakgeld. Dat is een recht. Maar soms wordt dat zakgeld ingehouden als sanctie. Dat kan niet. Soms houden voorzieningen zakgeld in als je hun eigendommen beschadigde, zoals je eigen kamer. Maar het zakgeld automatisch inhouden om die schade te vergoeden, kan niet. Je kan er wel afspraken over maken met de voorziening. 

De school mag je een straf geven als je de leefregels overtreedt. Ze heeft namelijk een zekere vrijheid om eigen leefregels en een sanctiebeleid op te stellen. Die informatie vind je in het schoolreglement. De school moet wel de kinderrechten en de regels van de overheid respecteren. Er zijn orde- en tuchtmaatregelen en begeleidende maatregelen. 

Als ouders uit elkaar gaan, moet er veel geregeld worden. Dat kan door een overeenkomst af te sluiten of met een vonnis. Ouders kunnen hiervoor terecht bij een bemiddelaar, een advocaat, een notaris of de familierechtbank.

Word je verdacht van een ernstig misdrijf? Dan kan de jeugdrechter meteen voorlopige maatregelen opleggen. Die zijn niet bedoeld als straf, maar als bescherming voor jezelf of de maatschappij. Ze kunnen ook nodig zijn voor het onderzoek. 

De rechten van kinderen gelden voor alle minderjarige kinderen en jongeren. Dat zijn alle mensen jonger dan 18 jaar. De kinderrechten zijn gelijk voor alle kinderen ter wereld. De verschillende landen passen de kinderrechten wel anders toe. Elk land heeft namelijk zijn eigen cultuur, godsdiensten en manier om met elkaar samen te leven en om te gaan. En er is natuurlijk een verschil tussen rijke en arme landen. Elk land moet zijn eigen wetten en regels maken, die het Kinderrechtenverdrag ‘vertalen’.

Als minderjarige asielzoeker, vluchteling of kind zonder wettig verblijf kan je je aansluiten bij een sportclub. Het kan wel zijn dat je extra documenten nodig hebt. Elke sportfederatie beslist namelijk zelf wat de voorwaarden zijn om iemand in te schrijven. 

Als je ondersteuning krijgt van een dienst uit de jeugdhulp of in een jeugdhulpvoorziening verblijft, heb je je eigen rechten. Die regelen de verhouding tussen jou en de jeugdhulpdiensten. Jeugdhulpverleners en -voorzieningen moeten die rechten respecteren.

Heel wat kinderen en jongeren worden slachtoffer van pestgedrag. Soms sleept dat jaren aan. De school moet zorgen voor een goed antipestbeleid, zodat alle leerlingen veilig naar school kunnen gaan. Het Kinderrechtencommissariaat pleit ook al jaren voor een Kenniscentrum Pesten.

Pas als je meerderjarig bent, dus vanaf 18 jaar, mag je zelf kiezen waar en bij wie je woont. Bij je vader, je moeder of bij iemand anders. Als ouders het niet eens geraken over de verblijfsregeling, dan beslist de familierechter.

Ouders, andere volwassenen en kinderen met een beperking melden ons dat ze al jaren wachten op hun persoonlijke-assistentiebudget (PAB). Ze kregen een brief van het VAPH met de boodschap dat ze er recht op hebben, maar dat er momenteel te weinig geld is om het ook te geven. Ze vragen onze hulp om het toch te krijgen. 

Wetten, decreten en regels moeten rekening houden met de rechten van kinderen en jongeren. Maar ook alle volwassenen moeten kinderrechten respecteren. Als dat niet gebeurt, kunnen kinderen en jongeren aankloppen bij het Kinderrechtencommissariaat. Wij waken over de toepassing en uitvoering van het Kinderrechtenverdrag. Daarom zijn wij ook de organisatie waar je terechtkan met klachten over schendingen van kinderrechten. Wij onderzoeken die klachten en geven advies aan de overheid over hoe het beter kan met de kinderrechten.

Om lid te worden van een sportclub moet je een contract afsluiten. Je wettige vertegenwoordiger, meestal je ouders, moet dat contract mee ondertekenen. Het contract regelt de modaliteiten om te kunnen overstappen naar een andere club. Zeker als het om jonge kinderen gaat, krijgen we ethische vragen over die contractuele verbintenis en het gedwongen karakter ervan.

Zowel overheidsinstanties als privépersonen kunnen je aanmelden bij de Dienst Voogdij. Als je voldoet aan de voorwaarden, krijg je een voogd. Bij twijfel over je leeftijd kan dat wel pas na een medische test. 

Je ouders mogen kiezen naar welke school je gaat. Vanaf 12 jaar kiezen ze in overleg met jou. Maar soms lukt het niet om een inschrijving te krijgen in de school van je eerste voorkeur, door plaatstekort in de hele gemeente of regio. Of doordat veel ouders of leerlingen dezelfde voorkeuren hebben. Sommige scholen moeten dan leerlingen weigeren. Maar de toewijzing van de plaatsen moet natuurlijk wel op een faire en heldere manier gebeuren.

Ja, dat mag. Vanaf 12 jaar moet de familierechter je uitnodigen.

Zonder toestemming van je ouders kan je niet alleen gaan wonen. Tot 18 jaar staan jongeren namelijk onder het ouderlijk gezag van hun ouders. Maar soms zijn er thuissituaties die voor jongeren niet meer leefbaar zijn. Daarvoor zijn er andere oplossingen.

Merk je dat iemand niet goed in zijn vel zit en misschien laagdrempelige psychische hulp nodig heeft? Of heb je zelf klachten of vragen over verslaving, of worstel je met eten, depressieve gevoelens, stress, faalangst, pestproblemen, grensoverschrijdend gedrag of een moeilijke thuissituatie? Dan kan je gratis terecht bij verschillende eerstelijnsdiensten. 

In het intern reglement van je club staan de belangrijkste regels en afspraken waaraan elke sporter zich moet houden. Doe je dat niet, dan riskeer je een straf. De sportclub heeft een zekere vrijheid om haar sanctiebeleid vorm te geven. Dat moet wel gebeuren binnen de krijtlijnen van het Kinderrechtenverdrag en de overheid. 

Ben je op de vlucht en wil je in België blijven? Dan moet je een verblijfsprocedure opstarten om een geldig verblijfsstatuut te krijgen. Zo kan je bescherming vragen omdat je gevaar loopt in je land van herkomst. Voor slachtoffers van mensenhandel of mensensmokkel is er een aparte beschermingsprocedure.

Heb je als leerling, ouder of leraar een klacht over je school? Praat erover met de directeur of het schoolbestuur. Als je daarna ontevreden blijft, bekijk dan de mogelijkheden in het onderwijsnet. Voor specifieke problemen kan je terecht bij de Commissie Zorgvuldig Bestuur of de Commissie inzake Leerlingenrechten. Ook de onderwijsinspectie heeft een meldpunt.

Nee, een minderjarige is niet ‘procesbekwaam’. Tot 18 jaar moet je vertegenwoordigd worden door een volwassene.

Berichtjes, chatgesprekken of profielen op sociale media vallen onder het briefgeheim en dus de privacy. Ook kinderen en jongeren hebben daar recht op. Je ouders kunnen in bepaalde omstandigheden dat recht op privacy wel schenden. Dat gebeurt meestal als ze bezorgd zijn over je veiligheid of welzijn. 

Soms krijgen kinderen moeilijker therapie omdat een van de ouders daar geen toestemming voor geeft. Maar moet dat zo zijn? Hoe kan je de regels lezen? En hoe krijg je de geestelijke gezondheidszorg waar je recht op hebt?

Sporten gaat vooral om plezier maken en samen spelen met vrienden in een veilige omgeving. Maar soms valt dat sportplezier weg. Omdat je te weinig speelkansen krijgt, omdat je trainer sancties oplegt, omdat je negatieve of kwetsende commentaar moet slikken, gepest of gediscrimineerd wordt … Er kan ook sprake zijn van geweld of grensoverschrijdend gedrag. Dan kan je zeker aan de alarmbel trekken. 

Je hebt recht op menswaardige opvang in de vorm van materiële steun. Dat betekent huisvesting, psychosociale en medische begeleiding en juridische bijstand. De opvang moet ook geschikt zijn voor je gezin. De invulling van dit recht verschilt erg naargelang je verblijfsstatuut.

Hoewel erkende scholen geen inschrijvingsgeld mogen vragen, zijn er voor ouders toch veel kosten verbonden aan school, onder andere voor handboeken, vervoer of uitstappen. Tussen scholen zijn er vaak ook grote verschillen. Die hoge kosten maken onderwijs minder toegankelijk voor kwetsbare groepen.

Hoe je verhoord wordt, hangt af van je rol bij een misdrijf. De procedure verschilt naargelang je een slachtoffer, getuige of verdachte bent.