Voorstel van decreet justitiehuizen is gemiste kans voor minderjarigen

Advies

In januari 2018 werd het voorstel van decreet over de justitiehuizen en juridische eerstelijnsbijstand ingediend in het Vlaams Parlement. Door de zesde staatshervorming werden de gemeenschappen bevoegd voor de organisatie, de werking en de opdrachten van de justitiehuizen, zodat één en ander decretaal verankerd moet worden.

Het Kinderrechtencommissariaat betreurt dat er geen enkele focus ligt op de minderjarige. De minderjarige is onzichtbaar als het gaat over de juridische eerstelijnsbijstand en geen betrokken partij als het gaat over het uitvoeren van de burgerrechtelijke opdrachten. Toch is de invloed op het leven van de minderjarige niet gering.

Het Kinderrechtencommissariaat geeft dan ook aanbevelingen en bijsturingen om ook de positie van kinderen en jongeren in het ontwerp van decreet een plaats te geven.

Het Kinderrechtencommissariaat vraagt:

  • Organiseer gespecialiseerde, toegankelijke juridische eerstelijnsbijstand voor minderjarigen door per arrondissement een loket juridische eerstelijnshulp te installeren.
  • Professionaliseer de uitvoering van de burgerrechtelijke opdrachten
    • Uniformiseer de werkwijze bij burgerrechtelijke opdrachten over de gerechtelijke arrondissementen heen zodat kinderen kunnen rekenen op een gelijke behandeling.
    • Plaats de positie van het kind centraal bij de uitvoering van élke burgerrechtelijke opdracht en veranker dat in een protocol dat geldt voor alle arrondissementen. Herdefinieer daarom ook het maatschappelijk onderzoek, zodat er vanuit de positie van het kind wordt vertrokken.
    • Bepaal dat er minstens vier gesprekken tussen de justitieassistent en de kinderen moeten zijn.
    • Ga zorgzaam om met verslagen en adviezen van justitieassistenten en betrek de kinderen. Hou rekening met de loyauteit van het kind naar beide ouders. Staat de mening en de gevoelens van de kinderen er volgens hen juist in? Laat kinderen ook het verslag aanvullen en hun visie erop geven.
    • Informeer kinderen op maat over het maatschappelijk onderzoek en voorzie een centraal meldpunt als ze klachten hebben.
    • Een goed maatschappelijk onderzoek bevat objectieve informatie waarop de rechter zijn beslissing over de verblijfsregeling van een kind baseert. Daarom pleiten we ervoor om de taak van informatieoverdracht te behouden.
    • Doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten tijdens het maatschappelijk onderzoek behoort zeker tot de taak van de justitie assistent. Eens het eindverslag van het maatschappelijk onderzoek aan de rechtbank werd overgemaakt, vinden we het zinvol dat de rechter de justitieassistent kan mandateren voor het opvolgen van de hulp, met het oog op een evaluatieverslag. Oordelen of dit al dan niet nodig is, behoort toe aan de rechter.
  • Geef de justitieassistent toegang tot het dossier van de minderjarige op de jeugdrechtbank, zodat de familierechter - net als de jeugdrechter - over alle informatie beschikt als hij beslist over ouderlijk gezag en  verblijfsregeling. Creëer een wettelijk kader die deze informatiedeling – en casus overleg – mogelijk maakt.
  • Zorg dat kruisbestuiving tussen expertise van de justitieassistent en deze van de consulent bij de jeugdrechtbank mogelijk is.

Bezorgd

We bezorgden dit advies op 24 januari 2019 aan de Vlaamse volksvertegenwoordigers van het Vlaams Parlement en de bevoegde minister.

Contactpersoon

Recente adviezen

Advies
-

Jaarverslag 'Kinderen tonen de weg'

Vorig jaar kreeg het Kinderrechtencommissariaat 1.289 meldingen en klachten. Het Kinderrechtencommissariaat is een echokamer van de problemen waar kinderen en jongeren op botsen. De signalen komen van professionals en familieleden. De meeste meldingen gaan over onder…
Lees meer Lees meer
Advies
-

Beschermen van kinderen gaat boven straffen van ouders

Kinderen moeten in sommige situaties absoluut beschermd worden tegen beslissingen die ouders nemen, of net niet nemen. Toch zijn we tegen het wetsvoorstel dat de automatische tijdelijke schorsing van het ouderlijk gezag oplegt aan een ouder die verdacht wordt van de …
Lees meer Lees meer
Advies
-

Hervorming van het aansprakelijkheidsrecht

De hervorming die voorligt via het wetsvoorstel van maart 2023 over buitencontractuele aansprakelijkheid is in strijd met het Kinderrechtenverdrag. Het introduceert ingrijpende wijzigingen voor minderjarigen en hun ouders. Elke minderjarige zal vanaf de leeftijd van …
Lees meer Lees meer

Hoe komen onze adviezen tot stand?

Soms wijzen signalen over kinderrechtenschendingen op een structureel probleem. De wetgeving ontbreekt of ze is onduidelijk, inconsequent of in strijd met het kinderrechtenverdrag. Wij onderzoeken knelpunten, luisteren naar de stem van kinderen, jongeren, ouders en professionals en formuleren aanbevelingen in beleidsadviezen.