Sancties in de trein: meer garanties nodig voor minderjarigen

Het wetsontwerp op de politie van de spoorwegen ligt ter bespreking in de Kamer. Het wetsontwerp regelt de sancties bij overtredingen bij het spoor en voert de mogelijkheid van administratieve geldboetes in. In dit advies geeft het Kinderrechtencommissariaat zijn aanbevelingen om de rechten van minderjarigen beter te waarborgen in de wet.

Geldboetes zijn een weinig geschikte sanctie voor minderjarigen. Als minderjarigen gedrag stellen in conflict met de wet, hebben ze vanuit het kinderrechtenverdrag recht op aangepaste sancties met een pedagogische finaliteit. Minderjarigen hebben financieel een zwakke, afhankelijke positie.

• Het is goed dat kinderen jonger dan 14 geen administratieve geldboete kunnen krijgen. Toch blijft 14 jaar een lage leeftijdsgrens voor een financiële sanctie.
• Garandeer dat kinderen onder de 14 jaar ook geen boetes krijgen via de vervoersvoorwaarden.
• Vermijd geldboetes door overtredingen te voorkomen, de mogelijkheid te voorzien om onbedoelde overtredingen recht te zetten en door in te zetten op bemiddeling en alternatieve sancties.
• Krijgen plus 14-jarigen toch een geldboete? Differentieer het bedrag en beperk het tot de helft van de boetes voor volwassenen, met een absoluut maximum van 150 euro.

Voorzie ook bij andere sancties specifieke waarborgen voor minderjarigen:

• minderjarigen mogen niet van de trein worden gezet,
• hun vervoerbewijs mag niet afgenomen worden,
• het toegangsverbod mag niet op hen van toepassing zijn.

Zowel de specifieke procedurele waarborgen voor minderjarigen zijn van belang als de algemene procedurele waarborgen. Het Kinderrechtencommissariaat onderschrijft de bedenkingen over onder meer de korte termijn van verweer en de mogelijkheid beroep te doen op de ombudsdienst. Gezien de grote macht voor vaststellende en bestraffende ambtenaren, moeten ze aan strikte voorwaarden voldoen.

Tot slot vraagt het Kinderrechtencommissariaat om kinderen jonger dan 12 jaar in principe vrij te stellen van de identificatieplicht. Zij dienen wettelijk immers niet te beschikken over een officieel identificatiedocument met foto. Bij twijfel of kinderen al 12 jaar zijn, vragen we om flexibel om te gaan met bewijsdocumenten.