Jeugdhulp en adoptie: verschillende doelstellingen
Op 12 december 2018 vond de hoorzitting plaats over de conceptnota voor nieuwe regelgeving over het invoeren van gewone adoptie in een jeugdhulptraject. De Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin nodigde het Kinderrechtencommissariaat uit om advies te geven.
De conceptnota wil gewone adoptie toegankelijker maken voor kinderen en jongeren die opgroeien in een pleeggezin of in een jeugdhulpvoorziening en nauwelijks of helemaal geen contact meer hebben met hun biologische ouders. Dit om de betrokken kinderen en jongeren een ‘sense of beloning’ en een thuis te geven.
Het Kinderrechtencommissariaat kan zich vinden in het uitgangspunt van de conceptnota. We erkennen het verlangen naar een thuis van kinderen en jongeren die in de jeugdzorg verblijven. Ook in ons eigen onderzoek en in onze meldingen horen we deze wens weerklinken.
We scharen ons evenwel niet achter het voorstel om van gewone adoptie een nieuw sluitstuk in de integrale jeugdhulp (IJH) te maken, en dit door gewone adoptie systematisch af te wegen binnen de IJH, ook zonder toestemming van de biologische ouders.
- Adoptie is geen doelstelling van jeugdhulp. Het gaat om twee aparte systemen met aparte specifieke doelstellingen. De mogelijkheid creëren van een module ‘gewone adoptie’, verandert het fundamentele uitgangspunt van jeugdhulp. Op die manier wordt de vrijwillige jeugdhulp onder druk gezet. Zullen ouders nog vrijwillig meewerken aan (pleeg)zorgplaatsing als gewone adoptie na een bepaalde tijd systematisch in beeld komt?
- Adoptie riskeert haar uitzonderlijk karakter te verliezen.
- De criteria voor het opstarten van de module ‘gewone adoptie’ in IJH zijn uiterst vaag in de conceptnota. Wat is de definitie van een ‘flagrante’ opvoedingssituatie? En wie behoort tot de doelgroep?
- Het voorstel in de conceptnota lijkt sterk op het terug invoeren van de afgeschafte wet op de verlatenverklaring. Deze wetgeving miste destijds haar doel en kon op zoveel kritiek rekenen, dat ze uiteindelijk werd afgeschaft.
We stellen ons ook vragen of het installeren van de module ‘gewone adoptie’ in IJH echt een meerwaarde is voor het kind.
- Gewone adoptie als jeugdbeschermingsmaatregel is reeds mogelijk.
- Gewone adoptie na 18 kan met instemming van adoptant en geadopteerde.
- Belang van het kind vraagt maatwerk. De huidige regelgeving biedt deze garantie.
- Kans dat kinderen worden afgewezen blijft bestaan.
- Het statuut van pleegouders werd recent versterkt.
- Ondersteuning vanuit pleegzorg valt weg.
Veeleer dan een module ‘gewone adoptie’ in IJH te creëren, is het Kinderrechtencommissariaat ervan overtuigd dat het noodzakelijk is om ervoor te zorgen dat kinderen loyaal kunnen zijn aan hun pleegouders én hun biologische ouders. We pleiten om meer te investeren in de uitbouw van pleegzorg en een betere ondersteuning van de driehoeksrelatie kind, pleeggezin en geboortegezin. Dit biedt zowel een oplossing voor kinderen in de pleegzorg als voor kinderen die langdurig in een voorziening verblijven.
Bekijk de tekst
Bezorgd
We bezorgden dit advies op 10 december 2018 aan de Vlaamse volksvertegenwoordigers van het Vlaams Parlement en de bevoegde minister.
De kinderrechtencommissaris lichtte het advies toe tijdens de hoorzitting op 12 december 2018 in de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van het Vlaams Parlement.